०२ फाल्गुण २०८१, शुक्रबार
14-02-2025 , Fri
×

पुस २९ गतेदेखि सुरु हुँदै छ धार्मिक एकताको (महाकुम्भ मेला) भब्य भारतमा

Logo
ABC-Sanchar प्रकाशित आइतबार, पुष २८, २०८१

काठमाडौं । हिन्दु धर्मको ऐतिहासिक र आध्यात्मिक पर्व महाकुम्भ मेला भोलिदेखि भारतको उत्तर प्रदेश राज्यस्थित प्रयागराजमा सुरु हुँदै छ ।

त्रिवेणी सङ्गमको पवित्र स्थलमा १२ वर्षमा एक पटक आयोजना हुने महाकुम्भ महोत्सवले धार्मिक आस्था, आध्यात्मिक शुद्धि, र सांस्कृतिक एकताको प्रतीकका रूपमा संसारभर ख्याति कमाएको छ । नेपालका बसोबास गर्ने लाखौँ हिन्दुहरूका लागि लागि पनि मेला विशेष महत्वको पर्व हो ।

महाकुम्भले नेपाल र भारतबिचको धार्मिक तथा सांस्कृतिक सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउने काम गर्छ । नेपालका विभिन्न क्षेत्र, विशेष गरी तराईका बासिन्दा, प्रत्येक कुम्भ मेलामा सामेल हुन प्रयागराज पुग्ने गरेका छन् । हिमालपारिको देश नेपालबाट लाखौँ तीर्थयात्रीहरूको यात्रा मेलाका प्रमुख स्नान दिनहरूमा पनि बढ्ने बुझिएको छ ।

पौष पूर्णिमा स्नानसँग सुरु हुने महाकुम्भ मेलाले फागुन १४, २०२५ मा महाशिवरात्रिका साथ सम्पन्न हुनेछ । यस अवधिमा हुने प्रमुख शाही स्नान, जस्तै मकर सङ्क्रान्ति, मौनी अमावस्या, र वसन्त पञ्चमी, श्रद्धालुहरूले आत्म शुद्धिको लागि विशेष रूपमा महत्त्वपूर्ण मानिन्छ । पौराणिक विश्वासअनुसार, त्रिवेणी सङ्गममा पवित्र स्नान गर्दा पाप नाश भई मोक्ष प्राप्त हुन्छ ।

महाकुम्भ मेलाको उत्पत्ति

कुम्भ मेलाको उत्पत्तिसँग जोडिएको कथा हिन्दु धर्मको पौराणिक समुद्र मन्थनमा आधारित छ । मान्यताअनुसार देवता र असुरहरूले अमृतको लागि समुद्र मन्थन गरेका थिए । सोही क्रममा, अमृतले भरिएको कलश (कुम्भ) देखा परेको थियो । भगवान् विष्णुले मोहिनी रूप धारण गरी अमृतलाई सुरक्षित राख्न खोज्दा केही थोपा पृथ्वीका चार स्थान—प्रयागराज, हरिद्वार, उज्जैन, र नासिक—मा खसेका थिए । आज सोही चार स्थान कुम्भ मेलाका पवित्र स्थलका रूपमा प्रख्यात छन् ।

प्रयागराज, प्राचीन समयदेखि नै धार्मिक र सांस्कृतिक दृष्टिकोणले विशेष महत्त्व राख्ने ठाउँ हो । यहाँ त्रिवेणी सङ्गमको महत्त्व मात्रै नभई, यस क्षेत्रको पौराणिक इतिहासले यसलाई हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको लागि एक पवित्र स्थल बनाएको छ । कुम्भ मेला विशेष खगोलीय घटनाहरूमा आधारित हुन्छ, जसमा सूर्य, चन्द्रमा, र वृहस्पतिको विशिष्ट स्थिति महत्त्वपूर्ण मानिन्छ ।

दुर्लभ १४४-वर्षीय खगोलीय संयोगसँग मेल खाएको कारण यस वर्षको महाकुम्भ मेला थप विशिष्ट । यस्तो समयमा पवित्र स्नान, पूजा, र धार्मिक अनुष्ठानले आत्मा शुद्ध हुनुका साथै र मोक्षको मार्गतर्फ उन्मुख हुने मान्यता छ । मेला धार्मिक महत्त्वका साथसाथै भारतीय सांस्कृतिक धरोहर र एकताको प्रतीकका रूपमा पनि चिनिन्छ ।

महोत्सवले धार्मिक आस्थालाई अभिव्यक्त गर्ने मात्रै नगरेर स्थानीय प्रयागराजको अर्थतन्त्र, पर्यटन, र स्थानीय व्यवस्थापनमा पनि गहिरो प्रभाव पार्नेछ । भक्तजनहरूको सहजता र सुरक्षाको लागि स्थानीय प्रशासनले विशेष योजनाहरू बनाएर सम्पूर्ण व्यवस्थापनलाई सुचारु गर्न तयारी गरेको छ ।

नेपाल र महाकुम्भ

नेपाल र कुम्भ मेलाको सम्बन्ध केवल धार्मिक आस्थासँग सीमित छैन; यो सांस्कृतिक आदानप्रदानको माध्यम पनि हो । नेपालका हिन्दु भक्तजनहरूले मेलामा सहभागी हुने क्रममा केवल आध्यात्मिक शुद्धि मात्र होइन, भारतीय संस्कृतिको गहिरो अनुभव पनि लिन्छन् । मेलामा पूजा अर्चनामा सहभागी हुनेदेखि साधु-सन्तहरूसँग ज्ञान आदानप्रदान गर्नेसम्मका क्रियाकलापले नेपाली तीर्थयात्रीहरूका लागि यात्रा विशेष महत्त्वको हुन्छ ।

नेपालका प्रमुख धार्मिक सङ्घसंस्थाहरूले यस पटकका महाकुम्भ मेलामा सहभागी हुनका लागि विशेष यात्रा व्यवस्थाहरू पनि तयार गरेका छन् । नेपालका विभिन्न क्षेत्रहरूबाट बस तथा निजी सवारी साधनमार्फत तीर्थ यात्रु प्रयागराज पुग्दै छन् । मेलाका दिनहरूमा आवश्यक सेवा–सुविधा व्यवस्थापन गर्न नेपाल र भारतका स्थानीय प्रशासनबिच समन्वय पनि भएको छ ।

मेला हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको मात्र होइन, नेपाल र भारतका सांस्कृतिक सम्बन्धको समृद्ध नमुना हो । नेपालका लागि कुम्भ मेला, आध्यात्मिक र सांस्कृतिक प्रेरणाको स्रोतको रूपमा रहेको छ । नेपाल-भारत साझा धार्मिक सम्पदाको महान् पर्वले धार्मिक सहिष्णुता र आपसी समझदारीलाई थप सबल बनाउने विश्वास गरिएको छ ।

तसर्थ, महा कुम्भ मेला केवल धार्मिक जमघट नभएर नेपालको हिन्दु समाजका लागि पनि एउटा दुर्लभ अवसर हो, जसले भारतसँगको सांस्कृतिक र आध्यात्मिक सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउन मद्दत गर्छ ।

कमेन्ट गर्नुहोस्
सम्बन्धित

काठमाडौं । उपत्यका प्रहरी कार्यालयका कार्यालय प्रमुख प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक टेक बहादुर तामाङद्वारा बिहिवार काठमाडौं उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालय रामशाहपथको निरीक्षण तथा निर्देशन कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । काठमाडौं उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयको मेस,व्यारेक, विभिन्न शाखाहरु, मेट्रो ट्राफिक एफ.एम.को कार्यालय परिसर तथा अन्य भैतिक पुर्वाधारको निरीक्षण पश्चात काठमाडौं उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालय तथा मातहतका ट्राफिक […]

नेसपा नयाँ शक्तिको मत गणना जारी अध्यक्ष पदमा भट्टराई र चापागाईंबीच प्रतिस्पर्धा काठमाडौं । नेपाल समाजवादी पार्टी (नयाँ शक्ति) को प्रथम महाधिवेशनमा खसेको मत गणना जारी छ माघ २९ गते राति मतगणना सकिएको थियो। बुधबारदेखि मतगणना सुरू भए पनि अहिलेसम्म सकिएको छैन। पहिले केन्द्रीय सदस्यहरू र त्यसपछि पदाधिकारीका लागि खसेको मतगणना गरिएको हो। अध्यक्ष पदमा […]

  काठमाडौं । प्रहरी स्रोतका अनुसार आईजीपी कुँवरले अवकाश अघि नै बिदामा बस्ने इच्छा देखाएका छन्। उनी सम्भव भए एक महिनाअघि नै बिदा बस्न चाहन्छन्। तर, उनले बिदा पाउने सम्भावना न्यून छ। यदि उनले बिदा लिन चाहेमा सरकारले एक महिनाअघि नै कामु आईजीपी चयन गर्नुपर्ने हुन्छ।प्रहरी नियमअनुसार आईजीपीकै ब्याचका अधिकारीलाई निमित्त दिएर आईजीपीलाई बिदामा पठाउने सम्भावना कम देखिन्छ। ५ चैतमा को बन्नेछन् नेपाल […]

error: Content is protected !!