काठमाडौं । नेपालको साहित्यिक जगतमा एक नयाँ हलचल मच्चिएको छ । दाङ जिल्लाको घोराही निवासी, सक्रिय साहित्यकार तथा पत्रकार सबिन प्रियासनले हालै एक घोषणा गर्नुभएको छ जसले नेपाली साहित्यका पाठकहरू र समीक्षकहरूलाई उत्साहित बनाएको छ ।
उहाँले अबको पाँच वर्षभित्र नेपालकै सर्वाधिक उपन्यास प्रकाशित गर्ने उपन्यासकार बन्ने लक्ष्य राख्नुभएको छ । हालसम्म उहाँका १२ वटा उपन्यास प्रकाशित भइसकेका छन्, र मंसिर महिनामा उहाँको नयाँ उपन्यास ‘नयाँ लुगा’ प्रकाशित हुने तयारीमा छ । यस वर्ष मात्र उहाँले ‘कडी’ र ‘कालो मन’ उपन्यासहरू बजारमा ल्याउनुभएको थियो । यो घोषणा केवल संख्याको खेल मात्र होइन, यसले नेपाली साहित्यमा गुणस्तर र मात्राको सन्तुलनको बहसलाई पनि उजागर गरेको छ ।
सबिन प्रियासन ४६ वर्षका हुनुहुन्छ र उहाँको लेखन यात्रा पत्रकारितासँग जोडिएको छ । उहाँ गणतन्त्र राष्ट्रिय दैनिकका प्रकाशक÷प्रधानसम्पादक हुनुहुन्छ र नेपाल पत्रकार महासंघका केन्द्रीय सचिव पनि । उहाँको साहित्यिक यात्रा भने उपन्यास लेखनबाट सुरु भएको हो । हालसम्म प्रकाशित १२ उपन्यासहरूमा उहाँले सामाजिक, प्रेम, समसामयिक विषयहरू र नेपाली समाजका विभिन्न पक्षहरूलाई छोएका छन् । उदाहरणका लागि, उहाँको १२औँ उपन्यास ‘कालो मन’ २०८ पृष्ठको छ जसमा समसामयिक विषयहरू समेटिएका छन् । यस उपन्यासको विमोचन अक्टोबर २७, २०२५ मा भएको थियो । यसअघि ‘कडी’ उहाँको ११औँ उपन्यास थियो जसको विमोचन जुन २०२५ मा भएको थियो ।
नेपालमा सर्वाधिक उपन्यास प्रकाशित गर्ने उपन्यासकारको रूपमा ८४ वर्षीय ध्रुवचन्द्र गौतमलाई मानिन्छ । उहाँले ६० भन्दा बढी कथा र उपन्यासहरू लेख्नुभएको छ, जसमध्ये धेरै उपन्यासहरू छन् । उहाँका उल्लेखनीय उपन्यासहरूमा ‘अलिखित’, ‘कट्टेल सरको चोटपटक’, ‘डापी’, ‘अग्निदत्त+अग्निदत्त’, ‘स्व. हिरा देवीको खोजी’, ‘फूलको आतंक’ आदि छन् । गौतमजीको लेखन शैली प्रयोगवादी छ र उहाँले नेपाली साहित्यमा नयाँ धार ल्याउनुभएको छ । उहाँको ‘अलिखित’ उपन्यासले मदन पुरस्कार प्राप्त गरेको छ ।
प्रियासनजीको लक्ष्य गौतमजीलाई उछिन्नु हो, तर यो केवल संख्याको दौड मात्र होइन । उहाँले पछिल्लो समय एकपछि अर्को उपन्यास प्रकाशित गरिरहनुभएको छ, जसबाट उहाँको लक्ष्य पूरा हुनेमा शंका छैन । तर प्रश्न उठ्छः आउँदा दिनहरूमा उहाँका उपन्यासहरूमा कस्ता विषयवस्तुहरू समेटिनेछन् ? संख्यासँगै गुणस्तर कसरी कायम रहला ?
सबिन प्रियासनको साहित्यिक पृष्ठभूमि र उपलब्धिहरू ः
–सबिन प्रियासनको जन्म दाङको घोराहीमा भएको हो । उहाँको शिक्षा र करियर पत्रकारितामा केन्द्रित छ, तर साहित्यप्रतिको लगाव बाल्यकालदेखि नै थियो । उहाँका उपन्यासहरूमा नेपाली समाजका वास्तविक घटनाहरू, प्रेमकथा, सामाजिक कुरीतिहरू र समसामयिक मुद्दाहरू प्रमुख छन् । उहाँका ज्ञात उपन्यासहरूको सूची यस प्रकार छ ः
–ब्रेकअप डायरीः प्रेम र ब्रेकअपको विषयमा ।
–एयर होस्टेसः पर्यटन र हवाई क्षेत्रसँग जोडिएको कथा ।
लकडाउन लभः कोरोना महामारीको समयको प्रेमकथा, उहाँको दशौँ उपन्यास ।
–कडीः बैदेशिक रोजगार र मुलुकको समृद्धिको सन्दर्भमा ।
–कालो मनः समसामयिक विषयहरूमा केन्द्रित, १२औँ उपन्यास ।
–पुनरागमनः अविवाहित महिला जो आमा बन्छिन् । यसले नेपालमा आमाको नामबाट पनि नागरिकता दिनुपर्छ भन्ने कुारामा वहस सिर्जना गरेको थियो ।
–लकी चार्मः सामाजिक सुरक्षा विषयसँग जोडिएको ।
यी बाहेक उहाँका अन्य उपन्यासहरू सेल्फी, सहनशीला, रोदनपछिको, भुमरी पनि छन् जसले उहाँलाई नेपालको दोस्रो सर्वाधिक उपन्यास लेखक बनाएका छन् । उहाँको लेखन शैली सरल, पाठकमैत्री छ र समाजको प्रतिबिम्ब देखाउँछ । उहाँले उपन्यासहरू मार्फत सामाजिक जागरण ल्याउने प्रयास गर्नुभएको छ, जस्तै ‘पुनरागमन’ लाई स्कुलहरूमा वितरण गरेर ।
ध्रुवचन्द्र गौतमको विरासत र नेपाली साहित्यमा योगदान ः
–ध्रुवचन्द्र गौतम नेपाली साहित्यका ‘अख्यान पुरुष’ हुनुहुन्छ । उहाँको जन्म १९४३ मा भएको हो र उहाँले ६० भन्दा बढी कथा र उपन्यास लेख्नुभएको छ । उहाँका उपन्यासहरू प्रयोगवादी छन् र सामाजिक मुद्दाहरू उठाउँछन् । उहाँका उपन्यासहरूले नेपाली साहित्यलाई नयाँ उचाइ दिएका छन् । उहाँको लेखनमा दार्शनिक गहिराइ छ र समाजको आलोचना हुन्छ । हाल ८४ वर्षका गौतमजी अझै पढ्ने र लेख्ने गर्नुहुन्छ ।
प्रियासनको लक्ष्य, संख्यासँगै गुणस्तरको चुनौती ः
–प्रियासनजीले अबको पाँच वर्षमा गौतमजीलाई उछिन्ने घोषणा गर्नुभएको छ । यो लक्ष्य पूरा गर्न उहाँलाई प्रति वर्ष कम्तीमा ४–५ उपन्यास लेख्नुपर्नेछ । तर प्रश्न गुणस्तरको छ । नेपाली साहित्यमा मात्रा बढाउने क्रममा गुणस्तर घट्ने खतरा हुन्छ । उहाँका हालका उपन्यासहरू जस्तै ‘कालो मन’ मा नयाँ धार ल्याउने प्रयास देखिन्छ ।
आउँदा दिनहरूमा उहाँका उपन्यासहरूमा कस्ता विषयहरू आउलान् ? सम्भावनाहरूः
–समसामयिक मुद्दाहरूः जलवायु परिवर्तन, महामारी, डिजिटल युगको प्रेम ।
–सामाजिक सुधारः लैंगिक समानता, जातीय विभेद, ग्रामीण विकास ।
–प्रेम र सम्बन्धः ब्रेकअप, लकडाउन जस्ता आधुनिक प्रेमकथाहरू ।
–रहस्य र थ्रिलरः नयाँ प्रयोगहरूमा प्रयास ।
–ऐतिहासिक वा सांस्कृतिकः नेपाली इतिहासमा आधारित ।
यी विषयहरूले संख्यासँगै गुणस्तर कायम राख्न मद्दत गर्नेछन् । उहाँले उपन्यासहरू प्रधानमन्त्रीदेखि सर्वसाधारणसम्म पढाउने अभियान चलाउनुभएको छ ।
नेपाली साहित्यमा यसको प्रभाव ः
–प्रियासनजीको यो प्रयासले नेपाली साहित्यलाई गतिशील बनाउनेछ । युवा लेखकहरू प्रेरित हुनेछन् । तर गुणस्तरलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ । गौतमजी जस्ता अग्रजहरूको विरासतलाई सम्मान गर्दै नयाँ पुस्ताले साहित्यलाई समृद्ध बनाउन सक्छन् । उहाँको ‘नयाँ लुगा’ उपन्यासले नयाँ सुरुवात गर्नेछ । अन्तमा सबिन प्रियासनको यो घोषणा नेपाली साहित्यको लागि शुभ संकेत हो । यदि गुणस्तर कायम रह्यो भने, उहाँ नेपालको पहिलो सर्वाधिक उपन्यासकार बन्नुहुनेछ, र साहित्य जगत धनी हुनेछ ।
(दाङ, हाल काठमाडौ
